Chiều buông, Sương ra miếu Đồng Tiền, nhìn dòng nước chảy lô xô dưới chân ghềnh, lòng càng nhớ Đình da diết. Mới sớm nay thôi, chàng xuống thuyền ngược Chiêm Hóa. Trước khi chia tay, chàng đưa cho nàng phong thư và dặn, khi nào nhớ cháy lòng, hãy mang ra đọc. Nàng lặng lẽ vấn tóc một vòng quanh cổ cho ấm, thế mà đuôi tóc vẫn còn buông chấm eo lưng. Chàng đã bao lần hái cỏ mần trầu cho nàng nấu nước gội đầu, nên mỗi khi chải đầu, vấn tóc lại nhớ...

Sao mà chàng hiểu nỗi lòng của nàng lúc này làm vậy? Nàng cảm thấy nhớ chàng đau thắt ngực. Cái cảm giác lạ lùng, từ khi bước vào tuổi dậy thì đến giờ mới thấy. Nàng ngồi bên ghềnh, rút phong thư từ túi thổ cẩm, giở ra đọc. A, thì ra một bài thơ. Chàng tài hoa lắm, nào viết, nào vẽ... Chuyện vuốt tóc mai, ôm vai tròn của người con gái đẹp nhất thành Tuyên cũng là tài hoa chứ. Chúng bạn nói vậy, nàng xao xuyến thẹn thùng.

Nhưng nhà chàng nghèo, nên mẹ nàng có chiều đắn đo, sợ con gái sa chân thì khổ một đời. Nghèo ư? Nàng lại nghĩ là chàng giàu mới phải. Cả cái thị xã này, chỉ nhà chàng mới có hiệu sách, đặt tên Lô Giang mà thôi. Chàng bảo, sách là kho tri thức của nhân loại. Chàng còn nói nhiều điều cao siêu lắm, mà đám thanh niên phố thị không hay biết đâu. Chàng khác người. Chàng hơn người.

Tờ giấy pơ-luya xanh, viết chữ mực tím, đằng tả:

Một nỗi niềm, hai nỗi niềm
Nàng ra đứng miếu Đồng Tiền ngẩn ngơ
Nhìn dòng Lô chảy bơ thờ
Hỏi ai có thấu ai chờ đợi ai?         

Đọc đến đây, nàng giật mình, ngó quanh, chỉ thấy trên sông có cái bè đang xuôi dòng về ghềnh Đền Hạ, và phía ngoài phố, có mấy cô Mán Quần Trắng đang rảo bước qua chợ Tam Cờ. Thế mà những tưởng chàng đang thủ thỉ bên cạnh. Làm sao chàng biết, lúc này, nàng đang ở miếu Đồng Tiền và nhìn dòng nước sông Lô chảy qua ghềnh mà nhớ chàng? Thi sĩ đi guốc trong bụng người đời là đây đó ư?

Chàng xuất khẩu thành thơ, nói ra thành vần. Con gái thích khoái lỗ tai, hỏi ai mà không xiêu lòng. Nhớ những buổi chàng dạy chữ cho bọn trẻ con trong phố. Vừa hướng dẫn viết ám tả, chàng vừa vận vần vào từng con chữ, với phong cảnh hữu tình, cho dễ nhớ, dễ thuộc. Chàng dạy trẻ con, mà người lớn cũng thuộc, cũng thích. Chính nàng nghe lỏm, rồi mới lân la đến học và mới biết đọc, biết viết, rồi được chàng trao phong thư này. Nàng đọc đi đọc lại, đến độ thuộc lòng mà vẫn không rời.

Không phải là giấy, là chữ, mà là người, là lời. Nhớ hôm chàng dẫn lên nhà thờ xứ, trên núi Cố. Cha xứ giảng giải, lời là khởi nguồn. Làm sao mà chàng có thể nói chuyện hàng giờ với cha xứ và cha xứ cũng để hàng giờ mà trò chuyện với kẻ ngoại đạo, như chàng? Chàng có sự hấp dẫn, cuốn hút trong lời nói.

Bước chân bâng khuâng đưa Sương về nhà. Chợt thấy bọc giấy hồng, to như cặp bánh chưng, đặt trên bàn. Vung vãi dưới nền nhà là mẩu thuốc Bát-tô và bã trầu. Nàng ngạc nhiên, chưa kịp hỏi, thì mẹ đã vội nói, như thể thanh minh:

- Ông đồn trưởng trên núi Dùm, hô lính mang quà cho con đấy!

- Con không nhận đâu! - Nàng quầy quả đáp và phụng phịu đi vào buồng.

- Nghe mẹ này, người ta giữ chân đồn trưởng, tiền lương nuôi cả nhà. Mưa không đến mặt, nắng chẳng đến đầu, chả sướng thân sao? - Mẹ nàng ngọt nhạt.

Nàng ngã vật lên giường, tấm tức khóc.

- Còn cái mối nhà anh Đình ấy mà... Văn hay chữ tốt cũng không mài ra mà ăn được đâu. - Mẹ vẫn ân cần.

- Con khổ lắm! - Nàng bật khóc rưng rức.

- Con ơi, cảnh mẹ góa con côi nhọc nhằn. Con lại có chút nhan sắc, khác gì mỡ treo miệng mèo. Không lấy ông ta, thì mẹ con mình không còn đất sống. - Mẹ nghẹn ngào, cầm quạt lá cọ phe phẩy cho nàng, mà như nói với chính mình.

Và, không phải để nàng phải khóc lâu. Ngay sáng sớm hôm sau, lính đồn đã xách gà, quẩy rượu, đội trầu cau đến nhà, rồi câu trước câu sau, tức thì đốc thẳng nàng xuống thuyền. Hàng phố xúm đến, nhưng cũng chỉ biết nhìn theo.

- Ngang với cướp cô dâu, chứ cưới xin gì.

- Một bước lên bà đồn trưởng. Con gái phố này, nằm mơ cũng không được.

Cây gạo bên sông đăm đăm đứng nhìn, những bông hoa đỏ rơi lã chã như những giọt nước mắt và đọng thành vũng, đỏ bầm bến nước.

Nàng ngất xỉu khi bước xuống thuyền, toan trẫm mình xuống vực Đền Thượng cho xong, nhưng bọn lính nhanh ý, cản lại được. Cánh chân sào trên thuyền chở muối ngược ngàn và chở than đá, quặng kẽm xuôi dòng, cũng biết ái ngại nhìn theo nàng. Cùng phận con sâu, cái kiến, nghĩ mà cám cảnh...

Còn tiếp...

-----------

Nguồn: VOV