Lần theo mạch truyện, một mặt dường như không có gì báo trước cho cái chết của cậu, một mặt dường như tất cả đều là sự báo trước.

Anh trở thành con nuôi của má, một người phụ nữ kham khổ, một mình nuôi cô con gái tên Liên.

Dường như hình bóng của cô Nụ đã hóa thân vào cái cây, trở thành một phần không thể thiếu của xóm làng.

Rồi đứa con trai “có hiếu”, muốn làm vui lòng mẹ trước lúc bà lâm chung, bằng việc cưới một cô gái không hề quen biết, không hề yêu thương, cũng là chuyện không hiếm.

Qua đó không chỉ tái hiện, lý giải xuất thân của vị Thám hoa này với con đường lập nghiệp đầy gian khó của ông, mà còn kín đáo mỉa mai

Làng rèn đã bao năm nhộn nhịp tiếng búa, tiếng bễ lò rèn, tiếng cười nói rộn ràng của người thợ hăng say làm ra dụng cụ lao động, sản xuất trên cánh đồng.

Con gấu to như con bò không phải để nuôi làm cảnh mà để lấy mật. Con gấu giúp lão thu lợi hàng trăm triệu đồng mỗi lần lấy mật.

Ông Thiều, một người lính từng vào sinh ra tử, nay trở về thời bình đã cùng con chó Luca trông nom nhà vườn cho con trai ông,

Có thể nói truyện ngắn này đã phát huy đầy đủ những thế mạnh trong ngòi bút của tác giả

Anh sống nghèo nàn, thiếu thốn trong một căn phòng chật chội mà anh gọi là một “cái hang nhẵn như chùi”