Bạn thân mến, vậy là chúng ta đã bước sang mùa Vu Lan báo hiếu. Người ta nói rằng, trong ngày lễ Vu Lan, nếu bạn còn mẹ bạn hãy cài lên áo một bông hoa màu đỏ. Còn nếu bạn đã mất mẹ, bạn hãy cài lên áo một bông hoa màu trắng. Lễ Vu Lan năm nay, bạn có được cài lên áo một bông hoa hồng đỏ hay không? Hay bạn đã chỉ có thể cài lên áo một bông hoa hồng trắng?

Bạn thân mến, ngày hôm nay bạn có được ở nhà với mẹ, được cùng bố mẹ ăn một bữa cơm hay không? Nếu có thì bạn hãy cố gắng về nhà sớm hơn một chút, chuyện trò với cha mẹ nhiều hơn một chút. Còn nếu không, bạn hãy gửi cho mẹ của mình chương trình hôm nay. Hãy để chương trình Năm tháng cảm xúc số 3 thay bạn nói với mẹ rằng: Mẹ ơi, con yêu mẹ rất nhiều!

------------------------------------

 

Để dâng mẹ, và để làm quà Vu Lan cho những người nào có diễm phúc còn mẹ

Medford, tháng tám 1962.

Ngày mẹ tôi mất, tôi viết trong nhật ký: tại nạn lớn nhất đã xảy ra cho tôi rồi! Lớn đến cách mấy mà mất mẹ thì cũng như không lớn, cũng cảm thấy bơ vơ, lạc lõng, cũng không hơn gì trẻ mồ côi.

Những bài hát, những bài thơ ca tụng tình mẹ, bài nào cũng dễ hát, cũng hay. Người viết, dù không có tài ba, cũng có rung cảm chân thành; người hát ca, trừ là kẻ không có mẹ ngay từ thưở chưa có ý niệm, ai cũng cảm động khi nghe nói đến tình mẹ, đâu cũng có, thời nào cũng có. Bài thơ mất mẹ mà tôi thích nhất, từ hồi nhỏ, là một bài thơ rất giản dị. Mẹ đang còn sống, nhưng mỗi khi đọc bài ấy thì sợ sệt, lo âu... sợ sệt, lo âu cho một cái gì còn xa, chưa đến, nhưng chắc chắn phải đến:
 

Tây phương không có ngày Vu Lan nhưng cũng có Ngày Mẹ (Mother's Day) mồng mười tháng năm. Tôi nhà quê không biết cái tục ấy. Có một ngày tôi đi với thầy Thiên Ân, tới nhà sách ở khu Ginza, Đông Kinh, nửa đường gặp mấy người sinh viên Nhật, bạn của thầy Thiên Ân. Có một cô sinh viên hỏi nhỏ thầy Thiên Ân một câu, rồi lấy trong giỏ xách một bông hoa cẩm chướng màu trắng cài vào khuy áo tràng của tôi. Tôi lạ lùng, bỡ ngỡ, không dám hỏi, cố giữ vẻ tự nhiên, nghĩ rằng có một tục lệ chi đó. Sau khi họ nói chuyện xong, chúng tôi vào nhà sách, thầy Thiên Ân mới giảng cho tôi biết đó là Ngày Mẹ, theo tục Tây phương. Nếu anh còn mẹ, anh sẽ được cài một bông hoa màu hồng trên áo, và anh sẽ tự hào được còn mẹ. Còn nếu anh mất mẹ, anh sẽ được cài trên áo một bông hoa trắng. Tôi nhìn lại bông hoa trắng trên áo mà bỗng thấy tủi thân. Tôi cũng mồ côi như bất cứ một đứa trẻ vô phúc, khốn nạn nào; chúng tôi không có được cái tự hào cài trên áo một bông hoa màu hồng. Người được hoa hồng sẽ thấy sung sướng nhớ rằng mình còn mẹ, và sẽ cố gắng để làm vui lòng mẹ, kẻo một mai người khuất núi, có khóc than cũng không còn kịp nữa. Tôi thấy cái tục cài hoa đó đẹp và nghĩ rằng mình có thể bắt chước, áp dụng trong ngày báo hiếu Vu Lan.
 

 

Thương mẹ không phải là một vấn đề luân lý đạo đức. Anh mà nghĩ rằng tôi viết bài này để khuyên anh về luân lý đạo đức là anh lầm. Thương mẹ là một vấn đề hưởng thụ. Mẹ như suối ngọt, như đường mía lau, như xôi nếp một. Anh không hưởng thụ thì uổng cho anh. Chị không hưởng thụ thì thiệt cho chị. Tôi chỉ cảnh cáo cho anh chị biết mà thôi. Để mai này anh chị đừng có than thở rằng: "Đời ta không còn gì cả". Một món quà như mẹ mà còn không vừa ý thì họa chăng có làm Ngọc Hoàng Thượng Đế mới vừa ý, mới bằng lòng, mới sung sướng. Nhưng tôi biết Ngọc Hoàng không sung sướng đâu, bởi Ngọc Hoàng là đấng tự sinh, không bao giờ có diễm phúc có được một bà mẹ.

Tôi kể chuyện này, anh đừng nói tôi khờ dại. Đáng lẽ chị tôi không nên đi lấy chồng, và tôi, tôi không nên đi tu mới phải. Chúng tôi bỏ mẹ mà đi, người thì theo cuộc đời mới bên cạnh người con trai thương yêu; người thì đi theo lý tưởng đạo đức mình say mê và tôn thờ. Ngày chị tôi đi lấy chồng, mẹ tôi lo lắng lăng xăng, không tỏ vẻ buồn bã chi. Nhưng đến khi chúng tôi ăn cơm trong phòng, ăn qua loa để đợi giờ rước dâu, thì mẹ tôi không nuốt được miếng nào. Mẹ nói: "Mười tám năm trời nó ngồi ăn cơm với mình, bây giờ nó ăn bữa cuối cùng rồi thì nó sẽ đi ăn ở một nhà khác." Chị tôi gục đầu xuống mâm cơm, khóc. Chị nói: "Thôi con không lấy chồng nữa." Nhưng rốt cuộc thì chị cũng đi lấy chồng. Còn tôi thì bỏ mẹ mà đi tu. "Các ái từ sở thân," là lời khen ngợi người có chí xuất gia. Tôi không tự hào chi về lời khen đó cả. Tôi thương mẹ, nhưng tôi có lý tưởng, vì vậy phải xa mẹ. Thiệt thòi cho tôi, có thế thôi. Ở trên đời, có nhiều khi ta phải chọn lựa. Mà không có sự chọn lựa nào là không khổ đau. Anh không thể bắt cá hai tay. Chỉ khổ là vì muốn làm người nên anh phải khổ đau. Tôi không hối hận vì bỏ mẹ đi tu, nhưng tôi tiếc và thương cho tôi vô phúc thiệt thòi, nên không được hưởng thụ tất cả kho tàng quí báu đó. Mỗi buổi chiều lạy Phật, tôi cầu nguyện cho mẹ. Nhưng tôi không được ăn chuối ba hương, xôi nếp một và đường mía lau.
 

Chiều nay, khi đi học về, hoặc đi làm về, anh hãy vào phòng mẹ với một nụ cười thật trầm lặng và thật bền. Anh sẽ ngồi xuống bên mẹ. Sẽ bắt mẹ dừng kim chỉ, mà đừng nói năng chi. Rồi anh sẽ nhìn mẹ thật lâu, thật kỹ để trông thấy mẹ, và để biết rằng mẹ đang sống và đang ngồi bên anh. Cầm tay mẹ, anh sẽ hỏi một câu ngắn làm mẹ chú ý. Anh hỏi: "Mẹ ơi, mẹ có biết không?" Mẹ sẽ hơi ngạc nhiên, và sẽ nhìn anh, vừa cười vừa hỏi: "Biết gì?" Vẫn nhìn vào mắt mẹ, vẫn giữ nụ cười trầm lặng và bền, anh sẽ hỏi tiếp: "Mẹ có biết là con thương mẹ không?" Câu hỏi sẽ không cần được trả lời. Cho dù anh lớn ba bốn mươi tuổi, chị lớn ba bốn mươi tuổi thì cũng hỏi câu ấy. Bởi vì anh, bởi vì chị, bởi vì em đều là con của mẹ. Mẹ và anh sẽ sung sướng, sẽ được sống trong ý thức tình thương bất diệt. Và ngày mai, mẹ mất, anh sẽ không hối hận, đau lòng, tiếc rằng anh không có mẹ.

Đó là điệp khúc tôi muốn ca hát cho anh nghe hôm nay. Và anh hãy ca, chị hãy ca, em hãy ca cho cuộc đời đừng chìm trong vô tâm, quên lãng. Đóa hoa màu hồng tôi cài trên áo anh rồi đó. Anh hãy sung sướng đi!

 

---Thiền sư Thích Nhất Hạnh---

Mẹ ơi, con nhớ mẹ rất nhiều!

-------------------------------------------

 

Mẹ à! Con cảm ơn mẹ đã sinh con ra trên cuộc đời này, yêu thương con nhiều đến như vậy.
 
Mẹ à! Dù con vẫn biết rằng con người ta chẳng thể nào được sống trong vòng tay che chở của mẹ cha mãi được, sẽ phải lớn lên và đứng trên đôi chân của mình. Biết, con biết rất rõ điều đó chứ. Nhưng mà mẹ ơi, sao con chẳng thể, con không muốn mình khôn lớn trưởng thành, con chỉ muốn mình mãi là cô bé để được mẹ chở che cho con thôi.

Gia đình mình lắm khó khăn, một mình mẹ chống chèo, lo toan tất cả. Ấy thế mà chưa một lần mẹ để con chịu khổ. Con thậm chí còn sướng hơn gấp nhiều lần so với những đứa trẻ con nhà khá giả khác. Những món ăn con thích, những sở thích của con, những tật xấu của con trong mắt mẹ đều đáng yêu. Mẹ chê con cái tính ham ngủ, nhưng con biết mẹ lại rất yêu điều đó.

Con nhớ, ngày con còn nhỏ, mẹ luôn cố gắng làm cho con những món ăn con thích, rồi sau đó mẹ nhường hết cho con và bảo mẹ không thích gì món đó. Nào là:"Món này khó ăn, mẹ không ăn được, con ăn đi!". Nào là: “Cái này xương quá, răng mẹ không nhai được." Con hồi bé quá vô tâm, cứ nghĩ lời mẹ nói là thật nên đã ăn ngon lành. Đến giờ, khi con đã lớn khôn rồi, mẹ vẫn như thế, vẫn luôn "đánh lừa" con khiến con nhiều hôm phải to tiếng. Mẹ ơi, con xin lỗi!

Mẹ lúc nào cũng thế, chẳng bao giờ nghĩ cho bản thân mình, đến nỗi đau ốm mà cũng chẳng chịu lấy thuốc uống vì sợ tốn tiền, ăn không dám ăn, mặc không dám mặc. Cứ hết năm này rồi lại lần lữa qua năm khác, mẹ chẳng thể may nổi một bộ đồ, đến đôi dép hư mẹ cũng cứ cố đi mãi. Tất cả là để tiết kiệm nuôi con ăn học. Mẹ "keo kiệt" quá mức với bản thân mình, nhưng lại quá hào phóng với người khác. Mẹ luôn dành cho con những thứ tốt nhất, sẵn sàng mua những thứ quý giá mà mẹ chưa bao giờ được nếm thử, sẵn sàng làm không công cho người ta bất chấp trời nóng gắt hay lạnh giá, mặc cho mình đang đau ốm bệnh tật, Vì con, mẹ luôn phải kìm nén bực tức, mặc cho người ta nói năng, hành động ác ý. Mẹ ơi, con thật sự không muốn như thế đâu!
 

Mẹ luôn tỏ ra là một người phụ nữ mạnh mẽ trước mặt con. Ngày con xa nhà đi học đại học, mẹ đã cố cứng rắn và dặn con không được khóc. Người ta hỏi mẹ:

-         “Nhà chỉ có hai mẹ con, con đi rồi mẹ có nhớ, có buồn không?”

Mẹ mỉm cười nói với họ:

-         “Tui không thấy chi cả, bình thường thế thôi, có chi mà phải buồn...."

Dẫu mẹ nói thế nhưng con biết mẹ đang thấy rất buồn, trống trải, nỗi cô đơn đang đầy ắp trong tim mẹ.

Những ngày đầu xa mẹ, con thấy khó khăn biết nhường nào, thậm chí có lúc con đã muốn bỏ cuộc. Ngày nào cũng vậy, mẹ luôn bỏ thời gian gọi cho con. Có những hôm mẹ gọi tới ba lần chỉ để nhắc con gió mùa về, ra đường nhớ mặc ấm và mang khẩu trang, hỏi thăm con "Hôm nay con học sáng hay chiều?", "con đã ăn chưa? Con ăn cơm với gì?" Vậy mà những cuộc gọi kéo dài hàng giờ mỗi ngày ấy cũng chẳng thể làm con thôi nhớ nhà. Nghe tiếng mẹ trong điện thoại mà con cứ nghẹn ngào. Nghe những lời động viên, khích lệ của mẹ mà con chẳng thể nói được câu nào.
 

Chiều nay mẹ gọi cho con, nghe giọng mẹ có gì đó không ổn. Bất chợt mẹ nói:

-         "Sao dạo này mẹ thấy nhớ con kinh khủng?!"

Con đứng hình sau câu nói của mẹ, lần đầu tiên trong đời con thấy mẹ nói rằng nhớ con. Dù con vẫn biết trước giờ mẹ chỉ cố giấu đi, cố gượng cười để con yên lòng nên mới chẳng bao giờ nói ra mà thôi. Mắt con nhòe đi, con lạc giọng:

-         “Mẹ ơi, con xin lỗi vì chưa bao giờ hiểu mẹ. Con nhớ mẹ nhiều lắm!”

---Phan Thị Quỳnh---