Tôi từng đọc một so sánh khá thú vị về việc làm mẹ: Việc có con đối với người phụ nữ giống như cô ấy đột ngột phát hiện ra một căn phòng mới trong ngôi nhà mà cô tưởng mình biết rõ đã lâu. Khi quyết định nghỉ việc để ở nhà chăm con, thực tế đúng là như vậy.

Tôi đã từng là một phụ nữ “nghiện việc”

Tôi vốn là một phụ nữ độc lập và hiện đại. Tôi làm việc tại một tập đoàn lớn trong nước, công việc luôn bận bịu và cuộc sống nhiều trải nghiệm. Tôi thích đi du lịch, thích giao du bạn bè và dành nhiều thời gian cho các sở thích cá nhân. 

Khi quyết định kết hôn năm 28 tuổi, tôi tin rằng mình đã thực sự chín chắn và hiểu rõ bản thân mình: Không phải là mẫu phụ nữ chu đáo, tính cách hơi lạnh, ít khi chăm sóc người khác. 

Công việc của tôi khá bận rộn. Tôi làm ở bộ phận đào tạo cho đội ngũ nhân sự của doanh nghiệp. Như các đồng nghiệp của mình, tôi thường xuyên làm ngoài giờ và về muộn. Đó là đặc thù của công việc này: Các khóa học hầu như luôn diễn ra ngoài giờ làm. Trong giờ hành chính, chúng tôi chuẩn bị cho các khóa học, chương trình, còn khi mọi người hết giờ thì chúng tôi bắt đầu tổ chức các lớp đào tạo. Tuy vậy tôi không thấy phiền với việc đó, vì tôi thực sự yêu thích việc mình làm và tìm thấy ý nghĩa ở nó. 

Tuy nhiên, mọi thứ thay đổi khi tôi mang bầu. Tôi bắt đầu bị cuốn hút vào một khám phá mới. Tôi khám phá những cảm nhận giản dị theo từng biến chuyển cơ thể: Khi xem những hình ảnh siêu âm đầu tiên, cảm nhận được sự chuyển động đầu tiên, những sự tương tác của em bé với bố mẹ và môi trường bên ngoài… 

Một cảm xúc khác bắt đầu xuất hiện. Cuộc sống của tôi như được tặng thêm một ý nghĩa khác biệt, một thứ gì đó lấp đầy tất cả những khoảng trống trước đó, và thay thế xứng đáng cho tất cả mọi thứ mình đang có. Làm mẹ - giống như một nhiệm vụ mà tôi vẫn luôn chờ đợi, tìm kiếm, cuối cùng đã đến để tôi thực sự dấn thân vào nó vậy.

Cùng với cảm xúc mới mẻ này, những giá trị mà tôi từng nghĩ là quan trọng lại bắt đầu khiến tôi băn khoăn. Dấu mốc quan trọng xảy ra vào khoảng tháng thứ 6 thai kỳ, bụng đã khá nặng nề nhưng tôi vẫn tất bật với công việc. Trong một lần làm chương trình đào tạo ngoài trời, tôi mải tập trung công việc đến nỗi quên bẵng cả em bé trong bụng. 

Đến khi công việc đã chạy suôn sẻ, tôi mới chịu dừng lại để nghỉ ngơi và nhận thấy là con đang “biểu tình” dữ dội, có lẽ vì mẹ di chuyển liên tục không nghỉ trong nhiều giờ, vì trạng thái căng thẳng tập trung của mẹ khi vào việc và cả chuyện ăn uống không được đảm bảo. Tôi đã gần như sững người lại và tự hỏi: Mình đã làm gì thế này? Tại sao mình lại đối xử như vậy với con, để đánh đổi lấy cái gì vậy?

Tôi bất lực vì không thể tự quyết định chuyện nuôi con

Rất may là không có chuyện gì nguy hiểm xảy ra với cả hai mẹ con sau lần đó. Tuy nhiên tôi bắt đầu cảm thấy những xung đột đầu tiên giữa nếp sống cũ và mới - khi tôi đã làm mẹ. Tôi nhận ra rằng thứ quan trọng nhất, ý nghĩa nhất với tôi không phải là công việc hay những đam mê khác, và nếu phải đánh đổi, tôi sẵn sàng từ bỏ tất cả để dành điều tốt nhất cho con mình. 

Sự thay đổi trong tôi càng rõ rệt hơn khi con chào đời. Đó chắc chắn là điều tuyệt vời nhất đối với tôi. Khi tôi ngắm nhìn đứa trẻ thơ ngây nằm trong tay mình và biết rằng thiên thần bé bỏng đó đang trông cậy hoàn toàn ở mình chứ không phải ai khác, tôi hiểu rằng từ giờ cuộc đời mình đã khác, với một trách nhiệm mới mà dù có xuất phát điểm dở tệ đến đâu thì tôi cũng phải nỗ lực hết sức để hoàn thành nó bằng được.

Là người có khuynh hướng độc lập rõ rệt, tôi luôn muốn tự mình là người chịu trách nhiệm trong vai trò mới. Tôi ít khi phụ thuộc những người xung quanh mà thường lựa chọn cách thức chăm sóc và nuôi con theo linh cảm của người mẹ. 

Cũng như mọi bà mẹ trẻ thiếu kinh nghiệm, tôi vấp váp nhiều bỡ ngỡ. Có đợt tôi không thể dỗ được con. Cứ sang tay mẹ là con lại khóc thét lên, trong khi ông hay bà bế thì nó lại nín. Bức bối quá mức, nhưng tôi nhất định không cho bà giúp nữa. Tôi tìm cách tự dỗ con bằng được, dù ông bà xót cháu cứ đi ra đi vào. Có vẻ tôi cũng khá ngang, nhưng tôi luôn nghĩ mình phải là người giải quyết tốt nhất việc của mình, chứ không muốn ai làm hộ.

Với tính cách đó, tôi tự cảm thấy khó khăn với chính mình khi kết thúc thời gian nghỉ sinh và bắt đầu trở lại với công việc. Như nhiều người mẹ đi làm khác, tôi nhờ vào sự giúp đỡ của người thân. Nhưng tất nhiên, luôn có xung đột trong cách nuôi dạy con giữa các thế hệ. Dù bạn muốn có tiếng nói quyết định về nuôi dạy con mình, nhưng không có đủ thời gian với con, bạn buộc phải chấp nhận sự chi phối của người khác. Tôi quả thật không thích việc đó.

Giỏi việc nước, đảm việc nhà

Đó là quãng thời gian khó khăn với tôi, vì không chỉ ức chế vì không được trực tiếp quyết định các vấn đề của con, tôi còn khó xoay sở với quỹ thời gian của mình. Những thành công trong công việc không còn khiến tôi có được cảm giác thăng hoa như trước kia. Tôi thấy dường như mình đang mất quá nhiều công sức để chạy theo một guồng quay mà những thứ mình coi trọng thì lại bị bỏ ra ngoài. 

Tôi thường xuyên bị dằn vặt mỗi khi mình trở về nhà, mệt mỏi, thiếu thốn thời gian và từ chối yêu cầu của con hoặc tham gia không tích cực. Thật không công bằng khi con không được nhận những điều tốt đẹp nhất của tôi: Sự hoạt bát vui vẻ, sự kiên nhẫn, sự chia sẻ, những thông tin, ý tưởng thú vị… 

Tôi cảm thấy thật sai khi mình dùng hết những năng lượng đó ở những nơi khác, còn về nhà với người ngợm uể oải, thoái thác những đòi hỏi của con. Tôi muốn làm nhiều điều cùng con, muốn chơi cùng con với năng lượng tích cực nhất, muốn chia sẻ với con những điều tôi cảm thấy là thú vị.

Bỏ việc, tôi quyết định làm mẹ-độc-lập

Tôi bắt đầu suy nghĩ tới việc dừng công việc để dành nhiều thời gian cho con đúng như tôi hằng mong muốn. Nghỉ việc không phải là quyết định dễ dàng. Tôi phải đối mặt với nhiều vấn đề như định kiến xã hội đối với phụ nữ nội trợ - coi họ như kẻ ăn bám, sự giảm sút tài chính gia đình… Tôi cũng tự hỏi mình có quá nhạy cảm và kém cỏi hay không? Rất nhiều phụ nữ vẫn xoay sở được với việc vừa đi làm vừa nuôi con, tại sao tôi không làm được? 

Cuối cùng tôi nghĩ rằng không có cách lựa chọn đúng duy nhất cho mọi phụ nữ. Quan trọng là tôi muốn được sống theo cách khiến mình cảm nhận tốt nhất về ý nghĩa cuộc sống của mình. Với tôi, đó là việc dành trọn thời gian cho con khi con đang cần mẹ nhất.

Khi con sắp tròn 2 tuổi, tôi quyết định nghỉ việc để dành trọn thời gian cùng con. 

Bây giờ thì cuộc sống của tôi và gia đình đã hoàn toàn bước sang một trạng thái trái ngược hẳn với trước đó. Tôi rảnh rỗi và dành toàn bộ thời gian cho con mình. Không còn phải ở trung tâm để tiện cho tôi đi làm, chúng tôi dọn đến một căn hộ chung cư nhỏ ở ngoại thành không khí trong lành.
Tôi hài lòng vì có thể dành trọn vẹn năng lượng và thời gian cho con: Đi dạo và trò chuyện cùng con, ngắm hoàng hôn, ngồi bên ruộng lúa và hít thật căng lồng ngực mùi lúa non, xem những đàn vịt rẽ nước ở mấy cái ao gần nhà, hay những buổi chiều mùa hè thảnh thơi ngắm những chiếc diều bay trên nền trời rộng. 

Gia đình tôi cũng dành những khoảng thời gian để du lịch và trải nghiệm. Con tôi giờ đã bốn tuổi, thằng bé được bố mẹ dắt đi cùng tất cả những hoạt động mà chúng tôi ưa thích: Những cuộc triển lãm, những đêm nhạc Jazz hay Rock’n’Roll, những cuộc gặp gỡ bạn bè... 

Con luôn đồng hành với bố mẹ trong mọi chuyến du lịch. Dù tính chất các chuyến đi đã thay đổi, tiện nghi và thong thả hơn, nhưng vợ chồng tôi vẫn luôn ưu tiên yếu tố trải nghiệm và khám phá trong mỗi chuyến đi. Thằng bé cứng cáp hẳn sau mỗi chuyến đi, và nó cũng hòa đồng, thích thú với những không gian trải nghiệm cùng bố mẹ.

Ở nhà chăm con

Thật ra, tôi chẳng dạy được con điều gì nhiều. Tôi chỉ dành thời gian để ở bên con như một người bạn, kiên nhẫn, tôn trọng và sẵn sàng chia sẻ. Điều khiến tôi hạnh phúc là thấy con vui vẻ tận hưởng tất cả những điều mẹ chia sẻ, hào hứng đón nhận mọi thứ cùng mẹ và cũng coi mẹ như một người bạn. Không chỉ thích thú những trò chơi con trẻ, khi nhìn thấy cảnh hoàng hôn con cũng vui sướng reo lên “Mẹ ơi, Mặt Trời lặn đẹp quá!”. Đó là những giá trị sống mà tôi muốn con cảm nhận được. 

Bạn bè tôi khi gặp vẫn thường hỏi tôi đã chán chưa, khi nào thì đi làm lại; hay khi cả cuộc sống chỉ xoay quanh con và gia đình, có bao giờ tôi cảm thấy băn khoăn về giá trị của bản thân mình. Nhưng tôi hiểu rõ sự lựa chọn của bản thân mình. Tôi cũng không cho rằng mình đã hy sinh vì con. 

Khi không còn bị những áp lực khác chi phối, tôi hạnh phúc với việc tôi yêu thích nhất - làm mẹ. Đó là dự án lớn nhất mà tôi cảm thấy xứng đáng để dành trọn thời gian cho nó.

----------------------------------------------

Tác giả: Hạo Nhiên / Trí Thức Trẻ

Thực hiện: Yo Le và nhóm sản xuất RadioMe