Cả Tổng Tân Phong Hạ không ai là không biết đến gia đình phú hộ Bành Ngũ. Con người có cái tên hơi lạ này có gốc Hoa kiều, nhưng đã sống nhiều đời ở đất ta, nên mọi người xem ông ta như một người địa phương. Phần nữa, bởi ông ta là một nghiệp chủ giàu nhất hạng ở vùng này, lại có đến ba đứa con trai làm quan cho nhà nước bảo hộ Pháp, trong đó có một người làm chức biện lý tòa án, quyền uy tột đỉnh, nức tiếng hung ác. Do đó hầu như bất cứ ai, khi nhắc tới những con người của dòng họ Bành đều khiếp sợ.

 

Thậm chí có người còn ví Bành gia như một phủ thừa tướng thời phong kiến.

 

Năm đó xảy ra nạn đói tràn lan khắp nơi. Ngoại trừ những nhà giàu, còn hàng dân lao động bình thường đều khổ sở chạy tìm miếng ăn từng bữa mà cũng không đủ. Bởi vậy ở làng Tân Phong Hạ mới xảy ra chuyện đem con cái đi cho, đi đợ ở những nhà giàu trên tỉnh, trên Sài Gòn. Nhà của vợ chồng Năm Đực lâm cảnh bi đát đó.

 

Vào đúng chiều ba mươi Tết, trong lúc nhiều nhà còn có của ăn của để đang rộn ràng lo sắm sửa, chuẩn bị đón ông bà, thì vợ Năm Đực ngồi ôm đứa con gái mười bốn tuổi mà khóc ròng. Chỉ vì con nhô không dám ra đường bởi chiếc quần vá chùm vá đụp duy nhất của nó hôm qua bị mất khi cỡi bỏ trên bờ kinh, lội xuống sông vớt củ co. Nó đã lấy lá sen che thân, chạy về nhà rồi nằm khóc suốt. Thương con, vợ Năm Đực lột chiếc quần độc nhất cho nó mặc, nhưng con Xuyến nhất quyết không chịu. Nó làm sao đành lòng mặc kín khi mẹ mình phải quấn bao bố!

 

Chiều ba mươi tết rồi, nhà không còn gạo, không có gì để cúng ông bà thì còn cam lòng chịu đựng được, chớ còn để cho con gái mười bốn phải ở truồng như vầy, làm sao người mẹ vốn thương con hơn thương bản thân mình chịu nổi! Chị ôm con vừa khóc vừa nhìn quanh quất trong nhà, xem coi có thứ gì có thể lấy để may vội cho con chiếc quần mặc Tết? Mà nào còn có gì trong ngôi nhà rách nát và hầu như chẳng còn thứ gì bằng vải mà còn nguyên vẹn cở hơn bàn tay. Chị lại khóc.

 

Cuối cùng Năm Đực từ ngoài bước vô, reo lên như bắt được vàng:

 

- Có rồi! Có thứ để ăn tết rồi.

 

Anh cầm chiếc quần vá trước sau mấy lỗ, nhưng trông còn khá tươm tất, đưa ra trước mặt vợ con như khoe một chiến lợi phẩm:

 

- Bà và con Xuyến thấy gì đây không!

 

Chị Năm nhìn lên rồi cau mày:

 

- Ông lại...

 

Hiểu ý vợ, Năm Đực nghiêm giọng:

 

- Thằng này hổng có ăn cắp à nghen!

 

- Vậy chớ ở đâu ông có?

 

- Trời thương mình bà ơi? Thứ đồ rách này nhà giàu có đem ra đồng cho bù nhìn bận, trong khi mình thì không có mà che thân. Tui mới vừa..

 

Hiểu ra, chị Năm cười như mếu:

 

- Té ra có ngày mình cũng phải cầu tới mấy đứa bù nhìn đứng đồng đuổi chim!

 

Năm Đực hạ thấp giọng như sợ có người nghe:

 

- Tui đi ngang qua đồng lúa của Biện Chung, thấy hơn chục con bù nhìn đều bận đồ mới, hình như họ cũng cho tụi nó ăn tết hay sao đó. Trong số này tui thấy có một con được cho bận chiếc quần còn nguyên, thấy mà thèm. Trong lúc nhiều người không có được cái quần rách để bận mà lũ bù nhìn lại lành lặn, sạch sẽ như vậy... Tui vừa tức lạ vừa nảy ra ý lột chiếc quần về cho mình bận. Tui làm liền, không ai thấy hết! Cái này cũng là ăn cấp, nhưng ăn cắp của con bù nhìn đứng ngoài đồng giữ lúa thì ai mà hỏi tội, phải hông mình?

 

Vợ năm Đực cầm chiếc quần lên xem, gật gù:

 

- Còn tốt lắm, mấy miếng vá này là do ai đó cố tình đấp vô dẻ che mắt thiên hạ, chớ quần còn nguyên, chỉ hơi cũ chút thôi. Đây là nhà giàu họ dư của, đem quần áo còn nguyên cho bù nhìn bận sợ người ta quở nên làm vầy...

 

Năm Đực phấn khởi, nói đùa:

 

- Nhờ vậy mình mới có mà bận tết!

 

Vuốt tóc con gái, chị Năm giọng đầy phấn khởi:

 

- Có đồ rồi con. Mình không xấu hổ gì khi phải lượm đồ thiên hạ bỏ để bận, miễn sao che được thân thôi. Con hãy bận đi.

 

Con Xuyến đẩy chiếc quần về phía mẹ:

 

- Má bận đi, đưa chiếc quần cũ của má đây, con bận được rồi.

 

Thấy hai mẹ con cứ đùn đẩy qua lại hoài, Năm Đực phải phân xử:

 

- Con là con gái mới lớn, cần phải lành lặn hơn, vậy con cứ bận cái quần này. Mà còn chuyện này nữa...

 

 

Năm Đực chợt nhớ ra, anh ngồi xuống nhìn con gái, rồi nhìn vợ, hạ thấp giọng:

 

- Tui cậy được người nói với nhà phú hộ Bành rồi...

 

Chị Năm ngạc nhiên:

 

- Mà chuyện gì?

 

- Chuyện con Xuyến.

 

Đến phiên con Xuyến nhìn sững cha:

 

- Cha làm gì con vậy?

 

Năm Đực vỗ đầu con, cười hề hề:

 

- Lo cho tương lai của mày thôi.

 

Chừng như nhớ ra chuyện hai vợ chồng từng bàn, vợ Năm Đực reo lên:

 

- Phải chuyện đó hông?

 

- Chớ còn chuyện gì nữa!

 

Rồi anh nói thật nhỏ, như sợ bên ngoài nghe:

 

- Cậy cục hết hơi người ta mới bằng lòng với điều kiện mười giạ lúa lãnh được phải chia cho họ năm giạ.

 

Vợ Năm Đực bực tức:

 

- Ăn trên đầu trên cổ người ta như vậy mà cũng ăn được sao!

 

Năm Đực từ tốn:

 

- Kệ họ. Mình có được lúa ăn Tết là quý rồi. Nhứt là con mình có được chỗ nương thân mà đâu phải ai cũng muốn mà được!

 

Con Xuyến nghe cha mẹ nó đã hiểu, nó chen vô:

 

- Con hổng ham vô ở cái nhà đó đâu ba má ơi! Họ ác lắm, đâu có thương yêu gì tôi tớ.

 

Vợ Năm Đực phải vỗ về con:

 

- Mình làm tốt, không lười biếng hay tham lam thì họ đâu có có gì hung ác với mình. Con đâu có biết, muốn vô làm tôi tớ cho nhà ấy thì cả làng này ai cũng muốn mà đâu có được.

 

Năm Đực nói thêm:

 

- Họ mướn người còn phải coi giò coi cẳng. Chỉ có ai là tá điền tốt, nhà ít người thì họ mới mướn.

 

Xuyến lấy làm lạ:

 

- Đi ở mà sao khó vậy?

 

- Bởi họ sợ nhà nào đông anh em thì trong lúc làm việc dễ sanh lòng tham, nhám nhúa của nhà họ tuồn về nhà mình. Ối, bọn nhà giàu hay đa nghi vậy đó...

 

Vợ Năm Đực có vẻ mừng thầm:

 

- Mình nhờ ai nói vô vậy?

 

- Mụ Sáu Thắm, vốn làm hầu cho bà Bành Ngũ từ lâu đời, rất được lòng tin của chủ. Tui nghe nói ai muốn vô nhà đó ở đợ cũng đều Mụ ta ăn cắt cổ nhưng được việc. Nói là xong. Mụ hẹn mình chiều nay dẫn con nhỏ qua.

 

Vợ Năm Đực kêu lên:

 

- Tết nhứt tới nơi, để cho con nhỏ ở nhà ăn tết đã chớ!

 

Năm Đực cười như mếu:

 

- Nói tết nhứt mà chạnh lòng. Nhà không còn hột gạo mà tết nỗi gì. Cho con nhỏ vô đó sớm thì may ra nó còn có cái ăn cái mặc mấy bữa tết với người ta. Mình thấy không, mấy đứa hầu bên nhà đó đứa nào cũng ăn trắng mặc trơn, đâu như con Xuyến...

 

Thật tình Xuyến không hề muốn xa nhà, nhất là phải đi ở đợ chỗ nhà giàu đó. Tuy nhiên, nhìn cảnh nhà, hiểu nỗi khổ tâm của cha mẹ, nó không còn ý phản đối nữa. Đến khi nghe cha hỏi:

 

- Con chịu qua bên đó liền không Xuyến?

 

Xuyến đã gật đầu ngay:

 

- Dạ, sao cũng được.

 

Mẹ nó đưa chiếc quần lãnh mỹ a cũ, nhưng còn lành lặn cho con gái:

 

- Con lấy quần của má mà bận. Má có cái quần ba con mới đem về...

 

Xuyến xua tay:

 

- Con không bận đâu. Của má dành để đi ăn giỗ mà!

 

Má nó cười gượng:

 

- Nói mà mắc cở. Giỗ quải gì khi nhà không có gạo ăn. Tại má hà tiện nên cái quần bận hơn mười năm rồi chưa rách, chớ người ta đã làm nùi giẻ từ lâu rồi!

 

Cố bắt ép con mặc chiếc quần lãnh, nhưng Xuyến nhứt quyết không nghe, nó nói:

 

- Con qua nhà người ta thế nào họ cũng cho đồ cũ để bận, lo gì. Má cứ để cái này ở nhà mà bận. Khi nào con có dư con đem dĩa cho má thêm.

 

Biết tánh con nên Năm Đực bảo:

 

- Thôi để nó bận chiếc quần tui mới đem về cũng được. Thôi, bà chuẩn bị cho nó đi sớm. Để tui dẫn nó qua.

 

Vợ Năm Đực không chịu:

 

- Đưa con gái đi phải để tui chớ. Tội nghiệp con nhỏ...

 

Năm Đực nghiêm giọng:

 

- Bởi biết tánh bà hay mau nước mắt nên tui mới không để bà đi. Tết nhứt qua đó ôm nhau khóc không khéo người ta lại đuổi về cho coi!

 

Nghe chồng nói vậy chị mới ngồi im. Nhưng khi Xuyến bước ra khỏi nhà thì hai mẹ con nhào tới ôm chầm lấy nhau khóc ngất.

 

Còn tiếp...

 

---------

 

Tác giả: Người khăn trắng

 

Thực hiện chương trình: Thu Trang và nhóm sản xuất RadioMe

 

Hãy cùng chia sẻ những tin bài hay và ý nghĩa với RadioMe qua địa chỉ hòm mail camxuc@i-com.vn các bạn nhé!