Chiều mùa đông đang dần được bao phủ bởi cái giá lạnh se sắt tràn về, khắp các con phố dòng người dường như trở nên vội vã. Giờ tan tầm, từng dãy khoai nướng hai bên con đường ở khắp các dãy phố lại đồng loạt nổi lửa. Phả vào hư không là mùi thơm thơm, khen khét của những củ khoai bị cháy vỏ, cái bập bùng nóng hổi của những bếp than. Sà vội vào một hàng gần nhất cầm củ khoai nướng còn nóng hổi lên hít hà chợt nghe văng vẳng đâu đó những niềm vui xưa cũ ào ạt thổi về. Thấp thoáng đâu từ xa ẩn hiện hình ảnh cánh đồng làng xanh ngát với những luống khoai chạy thẳng dài tít tắp.

Làng tôi từ bao đời nay được phù sa bãi bồi luân chuyển cho đất càng màu mỡ phì nhiêu, rau củ, trái quả cứ thế bốn mùa xanh tốt. Xen lẫn giữa những hàng đậu, ngô, lạc là những luống khoai lang khỏe khoắn đang vươn mình đón ánh nắng buổi sớm mai. Để rồi trong mỗi bữa cơm lại có thêm nào là đĩa rau lang tím, rau lang xanh luộc ngon lành.

Khoai lang quê tôi được trồng quanh năm. Tháng Năm là vụ  mùa thu hoạch lớn nhất của cả làng. Những củ khoai lang to như cái bắp tay, màu trắng, màu đỏ au nằm ngổn ngang phơi bụng tròn căng dưới cái nắng hè oi bức. Khoai sau khi thu hoạch trở về được đổ thành từng đống chất đầy ở góc nhà, chái bếp, đầy cả dưới gầm giường. Đến tháng 6 gió Lào nắng rát khoai được các bà, các mẹ gánh ra sông để rửa, rồi đem về sắt lát phơi khô, cho vào chum để ăn dần. Quê tôi còn một vụ khoai đông  xuân nhưng củ không nhiều, không bở tuy rằng có ngọt nên các bà, các mẹ thường đem luộc lên rồi thái mỏng phơi khô để làm khoai deo. Và cứ thế tuổi thơ chúng tôi cứ lớn lên với điệp khúc khoai lặp đi lặp lại: khoai luộc, khoai xéo, cơm độn khoai, chè khoai, ngọn khoai luộc rồi canh lá khoai nấu ruốc.

Còn nhớ những buổi chiều đi chăn trâu, cắt cỏ, sau khi chơi nghịch chán với những trận đuổi bắt, đánh trận giả cả lũ bụng đói cồn cào xui nhau đi nhổ trộm khoai. Cả lũ nhem nhuốc đứa đứng canh chừng bảo vệ, đứa vào ruộng trộm khoai, đứa chạy đi kiếm củi về nổi ngay lửa trên đê để nướng. Lúc đó thành quả chỉ là những củ khoai nửa bị lửa cháy đen thui, nửa bị sượng chưa chín tới nhưng sao thấy ngon, ngọt, thơm bùi đến lạ. Để rồi đọng lại trong miền ký ức tôi là những nụ cười giòn tan, những gương mặt lấm lem của những ngày tuổi thơ lam lũ.

Nhớ những ngày mưa lất phất rơi mẹ đi làm đồng về thể nào một đầu quang gánh cũng luôn là đống dây khoai cắt về cho con gà, con lợn; còn đầu gánh bên kia xen lẫn trong nông cụ là mớ rau hái vội cho bữa cơm chiều. Những năm lũ bất chợt đổ về, chị em tôi lại vội vã lội giữa những vồng khoai đang chìm trong dòng nước để lần mò cắt những luống rau, chờ đến khi lũ ra lại mang theo những nhát cuốc nặng bùn mót từng củ khoai bé tẹo còn sót lại.

Vào những buổi chiều đông lạnh giá, trong căn bếp nhỏ ngập tràn làn khói trắng mịt mù bay sau khi nấu nướng cho bữa cơm gia đình  chị em tôi bao giờ cũng chọn lấy vài củ khoai to mẩy đem vùi vào trong làn tro nóng để làm lương thực cho những đêm khuya  học bài, để khi đói bụng mới chạy xuống bếp cời than, nhặt những củ khoai đen nhẻm đã cháy hết phần vỏ bên ngoài rồi sung sướng thổi phù phù mấy cái cho bớt bụi, bớt nóng xong bẻ ra, bên trong lớp áo đen là một màu vàng ruộm xen lẫn một mùi thơm ngọt khó tả tỏa ra từ những làn hơi trắng, ăn đến đâu nghe cái ấm lan nhanh đến đó.

Đêm mùa đông buông xuống nhanh bao vây lấy chị hàng khoai đang luôn tay trao cho từng khách hàng đang yêu cầu túi này, gói nọ.  Câu  chuyện  của những ngày đói chỉ có khoai ăn thay cơm hay khoai độn cơm, độn sắn dường như chỉ còn lại trong ký ức. Cuộc sống sung túc, không còn phải lo cái ăn từng bữa như ngày xưa nữa.

Dọc những con phố trên khắp nẻo đường cứ mỗi buổi chiều về lại ngào ngạt mùi khoai lang nướng. Những củ khoai tròn nân, vàng ruộm trên than hồng giờ đã trở thành món quà vặt hấp dẫn để ăn chơi. Ắt hẳn với những ai sinh ra từ làng, có những tháng ngày cơ cực gắn liền cùng đồng ruộng sẽ không khỏi thổn thức khi bất chợt bắt gặp mùi khoai lang nướng đang tỏa khói trong những ngày trở gió. Còn thương lắm mùa khoai của tuổi thơ ơi!

----------------------------------------------------

Tác giả: Cẩm Nhung - RadioMe.vn

Thực hiện: Yo Le và nhóm sản xuất RadioMe

Nếu bạn có những bài viết, tâm sự muốn chia sẻ, vui lòng liên hệ e-mail camxuc@i-com.vn